Drugs- en olievaten, slachtafval, bankstellen, tv’s, koelkasten, kadavers van huisdieren, een complete keuken volgestouwd met verfblikken, uitgebrande auto’s. Allemaal terug te vinden in de Nederlandse natuur. Dat blijkt uit een inventarisatie die Natuurmonumenten deed onder haar boswachters. Naast dit soort bizarre vondsten bestaat het grootste deel van boswachter-ergernis nummer 1 uit zwerfafval. Iedere schoonmaakactie is goed voor honderden kilo’s troep: flesjes, blikjes, ballonnen en verpakkingen. Donderdag debatteert de Tweede Kamer over de aanpak van zwerfafval en statiegeld.
‘Zwerfval zorgt voor bijzonder treurige taferelen in de natuur. Vogels die stikken in plastic, dieren die bekneld raken en zich snijden aan blik, een meerkoet die haar eieren uitbroedt in een zee van plastic’, vertelt Toine Cooijmans van Natuurmonumenten. ‘Tot diep in onze natuurgebieden komen wij zwerfafval tegen. Het lijkt mij de allerslechte ‘zichtbaarheid’ die je als producent kunt hebben. Onbegrijpelijk dat mensen achteloos hun afval achterlaten in de natuur en daarmee ook het plezier van al die andere mensen vergallen die komen genieten van de schoonheid. ’ Cooijmans werd bekend met zijn actie ‘1 blikje per dag’. Bij iedere fietstocht door zijn natuurgebied Kampina – van werk naar huis – raapt hij een blikje op. Daarmee wil hij een statement maken tegen de enorme ‘blik-bulk’ in de natuur.
Opruimacties
Naast de schade voor de natuur kost het boswachters ook heel wat uren – en dus geld – om de natuur te ontdoen van alle rondslingerende troep. Gelukkig krijgen zij hulp van een grote schare aan vrijwilligers. Cooijmans: ‘Wekelijks struinen zij in een groot aantal van onze gebieden de paden af, gewapend met vuilniszakken en prikkers. Maar dat is niet genoeg. En dus vinden er eens in de zoveel tijd grootschalige schoonmaakacties plaats. Het aantal deelnemers loopt soms op tot in de 100, met als resultaat honderden kilo’s troep. Afgelopen zaterdag ruimden 75 vrijwilligers het strand van Schiermonnikoog op: 2.640 kilo afval, drie trekkers vol.’
OERRR
De maatschappelijke ergernis over zwerfafval is groot. Ook onder de jongste natuurbeschermers. OERRR, het kinderprogramma van Natuurmonumenten, moedigde haar achterban van 200.000 kinderen op om naar buiten te gaan en de natuur te helpen met een grote schoonmaakactie. Dat leverde veel enthousiaste reacties en foto’s op. Nathan, Laszlo en Ebbe reageerden op de Facebookpagina van OERRR: ‘Beste mensen van OERRRR, Nog net voor het ging sneeuwen, hebben we bij ons in de buurt nog heel veel blikjes, plastic flesjes en zelfs een kapotte televisie opgeraapt en weggegooid!’ En de moeder van Eline Harthoorn reageerde namens haar dochter: ‘Eline is met een lege zak op pad gegaan en heeft hem goed gevuld weer in de kliko kunnen gooien. Eline vond het heel fijn om de natuur een beetje heeft kunnen opruimen en dat ze zo zorgt dat dieren er niet in kunnen stikken. Ze vindt het heel stom dat mensen hun rommel gewoon in de natuur gooien.’
Debat in Tweede Kamer
Aankomende donderdag debatteert de Tweede Kamer over het voorstel van staatssecretaris Van Veldhoven. Het voorstel dat er nu ligt, stelt de statiegeldverplichting voor bedrijven nog eens twee jaar uit en laat blik buiten beschouwing. Natuurmonumenten is lid van de Statiegeldalliantie, en hoopt met de alliantiepartners dat de staatsecretaris de ambitie opschroeft. ‘Neem blikafval in het besluit mee en begin onmiddellijk met statiegeld op plastic flesjes. Statiegeld helpt bij het terugdringen van zwerfafval in onze natuur. Andere landen zoals Noorwegen en Duitsland laten zien dat het werkt.’ Een grote meerderheid van de Nederlanders staat achter statiegeld op blikjes en flesjes (78%) bleek uit onderzoek van EenVandaag. Bij de Statiegeldalliantie sloten zich inmiddels zo’n tweehonderd gemeenten aan: goed voor 10 miljoen inwoners. Cooijmans: ’10 miljoen mensen doen een oproep tot uitbreiding van statiegeld, waar wacht de politiek nog op? Pak met ons deze collectieve ergernis aan!’